Sposoby na określenie terminu owulacji

Owulacja, zwana także jajeczkowaniem to kluczowy moment w cyklu menstruacyjnym, w którym dochodzi do uwolnienia komórki jajowej, gotowej na zapłodnienie. Jakie są objawy owulacji i jak obliczyć prawdopodobną datę jej wystąpienia?

Cykl menstruacyjny

Cykl miesiączkowy występuje u kobiet dojrzałych płciowo. Zaczyna się pierwszego dnia menstruacji i kończy na dzień przed kolejnym krwawieniem. Powszechnie przyjmuje się, że trwa 28 dni, choć zdarza się że może trwać 21 lub 35 dni. Na zaburzenia regularności cyklu miesiączkowego wpływa m.in.: stres, restrykcyjna dieta odchudzająca, nadmierny wysiłek fizyczny lub zespół policystyczny jajników. Niemniej, prawidłowy cykl menstruacyjny dzieli się na 4 fazy:

• menstruacja (1-5 dzień cyklu) – niski poziom estrogenu i progesteronu powoduje złuszczanie się błony śluzowej macicy usuwanej z krwią miesiączkową,
• faza folikularna( 6-13 dzień cyklu) – zakończenie krwawienia menstruacyjnego, następuje produkcja lutropiny odpowiadającej za wzrost pęcherzyka zawierającego komórkę jajową. Błona śluzowa macicy zaczyna się pogrubiać,
• owulacja (14 dzień cyklu) – następuje pęknięcie pęcherzyka z komórką jajową i rozpoczyna się jajeczkowanie. Błona śluzowa macicy osiąga pełną dojrzałość. W trakcie owulacji wzrasta libido, a samopoczucie kobiety jest wyśmienite. Dodatkowo może pojawić się lekki ból w podbrzuszu oraz delikatne plamienia utrzymujące się kilka dni.
• faza lutealna (15-28 dzień cyklu) – pęcherzyk przekształca się w ciałko żółte produkujące progesteron, odpowiadający za przygotowanie błony śluzowej macicy do zagnieżdżenia się potencjalnie zapłodnionej komórki jajowej.

Sposoby na określenie terminu owulacji

Istnieje wiele sposobów na określenie terminu owulacji, która to odgrywa kluczową rolę w trakcie starania się o dziecko, niektóre z nich są dokładniejsze, inne nie. Niemniej, podstawę naturalnego planowania ciąży lub jej zapobiegania stanowi prawidłowa i skrupulatna obserwacja własnego organizmu. Do najpopularniejszych metod umożliwiających oszacowanie daty owulacji zalicza się:

• kalendarzyk menstruacyjny – ta metoda sprawdza się przede wszystkim u kobiet mających regularne cykle miesiączkowe. Należy w nim dokładnie zapisywać datę pojawienia się miesiączki oraz jej zakończenia. Kalendarzy należy prowadzić minimum 3 miesiące. Na podstawie zapisanych danych, można określić długość cyklu oraz oszacować datę owulacji (przypadającej najczęściej na 14 dni przed kolejnym rozpoczęciem cyklu).
• metoda termiczna – polega na codziennym mierzeniu temperatury. Żeby wyniki były wiarygodne i miarodajne, temperaturę należy mierzyć codziennie o tej samej porze (z marginesem maksymalnie 1 godziny różnicy), na krótko po przebudzeniu, po przespanej nocy (min. 3 godziny snu), zawsze w tym samym miejscu (usta – 8 minut, pochwa, pod pachami lub odbyt – 5 minut). Co ważne, wszelkiego rodzaju infekcje, alkohol, stres lub nieprawidłowe mierzenie temperatury może zaburzyć całościowy obraz tej metody. Na podstawie tej metody, która powinna trwać minimum 3 cykle, można wyróżnić prawdopodobną datę owulacji:
  • w 1 fazie cyklu miesiączkowego temperatura wynosi 36,6°C,
  • na krótko przed owulacją dochodzi do obniżenia temperatury do 36,4 °C lub 36,3 °C,
  • po owulacji temperatura ciała wzrasta względem 1 fazy cyklu i może wynosić nawet 37 °C.
• obserwacja śluzu – jedna z najbardziej wiarygodnych metody określania dni płodnych w przypadku kobiet posiadających regularny cykl i obserwujących swój śluz przez minimum 12 miesięcy. Jak prawidłowo odczytywać fazy cyklu menstruacyjnego przy zastosowaniu tej metody?
  • w pierwszej fazie cyklu menstruacyjnego śluz jest skąpy, gęsty i lepki
  • na ok. 6 dni przed jajeczkowaniem, śluz staje się śliski i rzadki. Z chwilą kiedy kobieta odczuwa, że jest mokra i śliska to oznaka dni płodnych ponieważ w trakcie owulacji śluz ma najbardziej rzadką konsystencję.
• testy owulacyjne – wyglądem i działaniem przypominają testy ciążowe. Mają za zadanie wykryć poziom lutropiny w moczu, hormonu oznaczonego skrótem LH (stąd bardzo często testy owulacyjne nazywane są testami LH). Lutropina odpowiada za pęknięcie pęcherzyka Graafa, czyli uwolnienie komórki jajowej. Poziom stężenia tego hormonu wzrasta na 24-36 godzin przed rozpoczęciem jajeczkowania. Testy owulacyjne najlepiej robić na 2-3 dni przed potencjalną datą owulacji. Na ile skuteczną metodą są testy LH? Należy pamiętać, że wskazuje on jedynie prawdopodobieństwo pęknięcia pęcherzyka. O ile wykonuje się test wedle zaleceń dołączonych na ulotce, istnieje spora szansa na wyłapanie odpowiedniego momentu wzrostu lutropiny. Niemniej,w przypadku szeregu dolegliwości, jak np. przy zespole policystycznych jajników stężenie lutropiny może się znacząco wahać nie dając współmiernych danych. To wszystko sprawia, że ten sposób zaleca się jako dodatkową alternatywę dla innych metod.