Najczęstsze przyczyny przedwczesnego porodu

Pomimo zaawansowanego rozwoju współczesnej medycyny, przedwczesny poród jest jednym z głównych czynników odpowiedzialnych za śmierć okołoporodową. Czym jest przedterminowe rozwiązanie ciąży i jakie czynniki na niego wpływają?

Czym jest przedwczesny poród?

O przedwczesnym lub przedterminowym porodzie mówi się wówczas, kiedy ciąża kończy się pomiędzy 23 a 37 tygodniem. Dzieci urodzone przedwcześnie z reguły nie są przygotowane do samodzielnego i prawidłowego funkcjonowania poza organizmem mamy, dlatego wymagają specjalistycznej opieki medycznej. Niska odporność sprawia, że są szczególnie podatne na różnego rodzaju infekcje, które stanowią realne zagrożenia dla ich zdrowia i życia. Dotyczy to przede wszystkim wcześniaków, które przyszły na świat przed 28 tygodniem ciąży.

Przyczyny i czynniki ryzyka wystąpienia przedterminowego porodu

Wpływ na przedterminowe rozwiązanie ciąży ma wiele czynników zdrowotnych i środowiskowych, takich jak:

  • niewydolność ciśnieniowo – szyjkowa  – niewydolność ciśnieniowo – szyjkowa polega na przedwczesnym rozwarciu się szyjki macicy w wyniku jej osłabienia. W przypadku rozpoznania tego stanu najczęściej zakłada się ciężarnej szew okrężny na szyjkę macicy
  • historia poprzednich przedwczesnych porodów – prawdopodobieństwo wystąpienia przedwczesnego porodu zachodzi u ciężarnej, której wcześniejsza ciąża/ciąże zakończyły się również przed 37 tc. W takiej sytuacji lekarz prowadzący może zlecić przyjmowanie progesteronu w II i III trymestrze ciąży
  • ciąża mnoga – kobiety w ciąży wielopłodowej z reguły rodzą około 3 tygodnie wcześniej (choć szacuje się, że donoszona ciąża bliźniąt trwa 37 tygodni)
  • przedterminowe skrócenie i rozwarcie szyjki macicy – skracająca się i rozwierająca się przedwcześnie szyjka macicy może także doprowadzić do przedwczesnego porodu. Według lekarzy ryzyko to zachodzi przede wszystkim u kobiet posiadających anatomicznie krótszą szyjkę. Potencjalne ryzyko można jednak bardzo szybko wykryć w trakcie rutynowego badania USG
  • powikłania ciążowe – cukrzyca ciążowa, stan przedrzucawkowy, wielowodzie lub problemy z łożyskiem (np. łożysko przodujące lub przedwczesne się jego oddzielenie) zwiększają prawdopodobieństwo przedwczesnego porodu. Ścisła kontrola lekarska oraz zalecanie się do wskazówek ginekologa może skutecznie wpłynąć na długość ciąży
  • przewlekła choroba kobiety w ciąży – nadciśnienie tętnicze, cukrzyca, problemy z wątrobą, sercem czy nerkami mogą skutecznie przyczynić się do przedwczesnego porodu. W takiej sytuacji należy znajdować się pod ścisłą kontrolą lekarza i stosować się do jego zaleceń
  • ogólne infekcje – niektóre infekcje (np. choroby weneryczne przenoszone drogą płciową, zakażenie szyjki macicy, dróg moczowych czy nerek), którym dodatkowo towarzyszy podwyższona temperatura ciała powyżej 39°C mogą także wpłynąć na przedwczesne rozpoczęcie się akcji porodowej, dlatego należy je niezwłocznie leczyć
  • młody wiek matki – szacuje się, że zagrożenie przedwczesnym porodem występuje u ciężarnych, które są poniżej 17 roku życia. Odpowiednia opieka prenatalna i stosowanie się do zaleceń lekarza prowadzącego pozwala zredukować to ryzyko
  • infekcja dziąseł – bakterie odpowiedzialne za infekcje dziąseł mogą przedostać się do krwioobiegu ciężarnej, a następnie do płodu powodując rozpoczęcie przedwczesnej akcji porodowej. Z uwagi na to niezwykle ważną rolę w trakcie ciąży odgrywa higiena jamy ustnej oraz regularne wizyty u dentysty
  • silny stres – silne i długo utrzymujące się napięcie emocjonalne (wywołane np. chorobą lub śmiercią bliskiej osoby czy utratą pracy) może także wpłynąć na przedwczesne rozwiązanie ciąży. W takim przypadku zaleca się zwrócenie szczególnej uwagi na prawidłową i zbilansowaną dietę, odpoczynek, odpowiednią ilość snu, stosowanie technik relaksacyjnych, a nawet zasięgnięcie pomocy u psychologa lub terapeuty
  • używki – palenie papierosów, spożywanie alkoholu lub zażywanie narkotyków wiąże się z dużym prawdopodobieństwem wystąpienia przedwczesnego porodu
  • za mały lub za duży przyrost wagi – szanse na donoszenie ciąży wzrasta w momencie, w którym przyrost ciała kobiety będzie zgodny z profilem danej ciąży. Zbyt niski przyrost masy ciała lub nadmierne przybieranie na wadze może finalnie skutkować przedwczesnym porodem
  • niedożywienie – prawidłowa i zbilansowana dieta w ciąży odgrywa niezwykle ważną rolę zarówno w jej prawidłowym przebiegu, jak i rozwoju dziecka. Dieta uboga w niezbędne witaminy i minerały (w tym sole i estry kwasu foliowego) może skutkować przedterminowym porodem
  • częste przebywanie w pozycji stojącej lub ciężka praca fizyczna – częste i długie stanie na nogach (zwłaszcza w późniejszym okresie ciąży) połączone z podnoszeniem ciężkich przedmiotów i wyczerpującą pracą fizyczną ma wpływ na prawidłowy przebieg ciąży. Z uwagi na to wiele kobiet pracujących w relatywnie ciężkich i zagrażających ciąży warunkach spędza ostatnie tygodnie na zwolnieniu lekarskim.